Waar kan ik gratis foto’s op internet vinden? [13 fotosites]

Een boete van € 363,- voor onrechtmatig fotogebruik

In een Facebookgroep met horecamensen zag ik een waarschuwing van een restaurateur. Hij had een rekening van € 363,- gekregen omdat hij een foto had gebruikt die hij “gratis” van internet had geplukt.

Gratis foto’s downloaden van internet

Je kent het vast wel. Je hebt snel een foto nodig omdat je een nieuw gerecht, de nieuwe menukaart of het menu voor de feestdagen wilt promoten. Een goede professionele foto heb je niet voorhanden, dus je zoekt er een op internet, downloaden en klaar. Dacht je…

Fout gedacht! Door het auteursrecht en portretrecht mag je een foto die je van internet download niet zomaar op je website, sociale media of flyers gebruiken.

Ook de premium afbeeldingen van een Canva Pro abonnement mag je niet ongewijzigd op je website gebruiken. Je mag alleen ze alleen in klein formaat (max 480.000px) of in gewijzigde vorm gebruiken, bijvoorbeeld door kaders, teksten en een filter toe te voegen. Zie punt 5a van de Content License Agreement.

Auteursrecht

Op foto’s zit auteursrecht. In de meeste gevallen heb je toestemming van de fotograaf nodig om de foto te mogen gebruiken. Het auteursrechtenkaartje van Dupho, de beroepsorganisatie van fotografen, is een handig hulpmiddel om te bepalen of je een foto mag gebruiken.

Zoek altijd naar de gebruikersrechten en controleer of de foto die je hebt gevonden is beschermd door copyright. Neem het zekere voor het onzekere als je deze informatie niet kunt vinden, en gebruik de foto niet, want illegaal fotogebruik wordt volledig geautomatiseerd opgespoord.

Maak je inbreuk op hun auteursrecht? Dan loop je risico dat er een schikkingsvoorstel of factuur van een incassobureau of advocaat op je mat valt.

Portretrecht

Als er mensen op een foto staan dan heb je ook nog te maken met het portretrecht. Je mag in verband met privacy niet zomaar foto’s van mensen op je website publiceren. De geportretteerde moet toestemming voor publicatie hebben gegeven. Dat kan meteen Quitclaimovereenkomst of, een ‘model released’ foto stockfoto.

13 Websites waar je gratis foto’s kunt vinden

Je kunt op internet foto’s vinden die je wél gratis mag gebruiken. Dit zijn 11 websites waar je gratis foto’s kunt vinden (link opent in een nieuw tabblad).

1. Everypixel – foto’s afkomstig van 50 stockfoto sites (zoek op ‘Free only’!).
2. Stock-up – foto’s afkomstig van 31 fotosites
3. Librestock – foto’s afkomstig van meerdere stockfoto sites
4. Freephotos – foto’s afkomstig van meerdere stockfoto sites
5. Findaphoto – foto’s afkomstig van 5 fotosites
6. Flickr – foto’s afkomstig van eigen community van fotografen.
   Let op: je mag niet alle foto’s gebruiken die op Flickr staan. Wijzig ‘Any license’ in ‘Commerical use & mods allowed’.
7. Pexels – foto’s afkomstig van eigen community van fotografen
8. Pixabay – foto’s afkomstig van eigen community van fotografen
9. Unsplash – foto’s afkomstig van eigen community van fotografen
10. Visualhunt – foto’s afkomstig van Creative Commons en Flicr
11. Openverse – doorzoekt meer dan 500 miljoen afbeelding in meerdere openbare fotosites. Dit was CC Search van Creative Commons dat in 2021 door WordPress overgenomen is.
12. Google Afbeeldingen – foto’s afkomstig van het hele internet
    Let op: je mag niet alle foto’s gebruiken die Google voor je vindt. Voor de gratis foto’s klik je na het zoeken op de [Tools] knop en kies je onder ‘Gebruikersrechten’ voor ‘Creative Commons-licenties’. Op 31 augustus 2020 heeft Google een aantal licentiefilters verwijderd, sindsdien is het vindbaar aantal gratis afbeeldingen sterk gedaald.
13. Bing Afbeeldingen – foto’s afkomstig van het hele internet
    Let op: je mag niet alle foto’s gebruiken die Bing voor je vindt. Voor de gratis foto’s klik je na het zoeken op de filter knop en kies je onder ‘Licentie’ de licentie die past bij het doel waarvoor je de afbeelding wilt gebruiken.

Ook op deze fotosites blijft het opletten. Soms moet je specifiek aangeven dat je gratis foto’s zoekt en soms staan tussen de gratis foto’s ook “gesponsorde” foto’s waar je wél voor moet betalen.

Creative Commons Licentie

Houd er rekening mee dat op gratis foto’s vaak óók een licentie zit. Het gaat dan om een Creative Commons licentie die bepaalt of je de foto mag:

• mag aanpassen;
• mag gebruiken voor commerciële of niet-commerciële doeleinden;
• met een naamsvermelding moet gebruiken.

Gebruik je een foto met een Creative Commons licentie? Houd dan goed bij waar je de foto hebt gevonden en wie de fotograaf is. Een gemakkelijke manier is door beide gegevens in de bestandsnaam van de foto op te nemen.

Meer informatie over de verschillende rechten die van toepassing zijn op foto’s lees je in dit artikel van Edouard van Arem, manager foto bij het ANP op Frankwatching.

Toch is het raar

Ik heb je nu allerlei tips gegeven om gratis foto’s te vinden, maar toch vind ik het best een beetje raar als je ze gebruikt. Want waarom gebruik je geen foto’s die zijn gemaakt in jouw eigen restaurant, van jouw eigen gerechten? Al voor een paar honderd euro huur je een professionele fotograaf die dat voor je doet.

Geen budget om een fotograaf in te huren is geen excuus. Je kunt met één klik zelf een foto maken met je mobiele telefoon. Met deze checklist weet je zeker dat je goede foto’s krijgt. Volg desnoods een workshops foodfotografie voor chefs. Die bestaan echt kijk maar:

• Foodyard Academy
• Sligro ZiN inspratielab heeft regelmatig een training Foodfotografie met je smartphone
• Google op ‘workshop foodfotografie chefs’